Yazdır

�zg�n �alışma/Original Article
Mikrobiyol Bul 2016; 50(3): 449-459

T�rkiye'deki Sularda Serbest Yaşayan Potansiyel Patojen Amipler ve
Patojenitelerinin İn Vivo Olarak Araştırılması*

Investigation of Potentially Pathogenic Free-Living Amoebae and
Their In Vivo Pathogenicity in Water Supplies of Turkey

S�leyman YAZAR1, Esra G�RB�Z1, Mehmet Fatih S�NMEZ2, �lfet �ETİNKAYA3, Salih KUK1

1 Erciyes �niversitesi Tıp Fak�ltesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, Kayseri.

1 Erciyes University Faculty of Medicine, Department of Parasitology, Kayseri, Turkey.

2 Erciyes �niversitesi Tıp Fak�ltesi, Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı, Kayseri.

2 Erciyes University Faculty of Medicine, Department of Histology-Embryology, Kayseri, Turkey.

3 Erciyes �niversitesi, Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri Meslek Y�ksek Okulu, Kayseri.

3 Erciyes University, Halil Bayraktar Vocational Health College, Kayseri, Turkey.

*Bu �alışma, T�BİTAK (112S227 nolu proje) ve Erciyes �niversitesi BAP (TDA-2014-5399 nolu proje) birimi tarafından desteklenmiştir.

�Z

Serbest yaşayan amipler (SYA) doğada, toprak ve sularda yaygın olarak bulunmaktadır. Bunlar i�erisinde hayvan ve insanlar i�in patojenite potansiyeli g�sterenlere "serbest yaşayan potansiyel patojen amipler (SYPPA)" adı verilmektedir. SYPPA'nın �zellikte imm�n sistemi baskılanmış kişilerde �l�me kadar varabilen klinik tablolara sebep olduğu bilinmektedir. İnsanlarda potansiyel patojen olduğu bilinen d�rt cins SYPPA (Acanthamoeba, Naegleria, Balamuthia ve Sappinia) bulunmaktadır. Bu �alışmada, T�rkiye'deki sularda SYPPA varlığının saptanması ve izole edilen amiplerin in vivo patojenitelerinin araştırılması ama�lanmıştır. �alışmaya, T�rkiye'nin farklı b�lgelerinde (Kayseri, Bing�l, Erzurum, Elazığ, Kocaeli, Diyarbakır, İzmir) bulunan g�let, akarsu, �ay ve kuyulardan alınan toplam 664 su �rneği dahil edilmiştir. �rnekler ilk olarak monoksenik k�lt�r ortamına ekilmiş ve hem mikroskobik olarak hem de polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile SYA a�ısından değerlendirilmiştir. Pozitif olduğu belirlenen �rnekler daha sonra aksenik k�lt�r ortamına alınmış, mikroskobik olarak �remenin olduğu tespit edilen �rnekler PCR ile �alışılmış ve pozitif izolatların molek�ler karakterizasyonu yapılmıştır. Aksenik k�lt�rden PCR ile pozitif bulunan �rneklere ait izolatların in vivo patojenitesi, imm�n sistemi sağlam olan ve olmayan (atimik) [BALB/c Rag2(-/-) gamma(c)(-/-)] BALB/c tipi farelere intranazal amip inok�lasyonu sonrası 21. g�nde histopatolojik ve molek�ler y�ntemlerle araştırılmıştır. �alışmamızda, su �rneklerinin 143'� monoksenik k�lt�rde, bu �rneklerin de 41'i aksenik k�lt�rde pozitif bulunmuştur. Aksenik k�lt�rde pozitif tespit edilen 41 �rneğin 20'sinin �� aylık k�lt�r� devam ettirilebilmiştir. SYA i�in ortak primerler kullanılarak yapılan PCR sonucunda, 20 �rnekten sadece dokuzu pozitif olarak tespit edilmiştir. T�re �zg�l primerler ile yapılan PCR sonucunda ise tamamı (n= 9) Acanthamoeba sp., sekizi Sappinia sp. ve beşi Balamuthia mandrillaris pozitif bulunurken, hi�birisinde Naegleria fowleri'ye rastlanmamıştır. Histopatolojik incelemede, bu dokuz izolatla enfekte edilen her iki grup farede de beyin dokusu kesitlerinin normal olduğu; ancak imm�n sistemi sağlam d�rt ve atimik yedi hayvanın akciğer kesitlerinde hemoraji ve monon�kleer h�cre artışının g�r�ld�ğ� saptanmıştır. Dokularda ger�ek zamanlı PCR ile parazit varlığının araştırılması sonucunda; dokuz izolatla enfekte edilen imm�n sistemi sağlam farelerin d�rd�ne ait kan, akciğer, beyin ve nazal mukoza �rneklerinin en az birinde Balamuthia; d�rd�nde Sappinia sp. ve yedisinde Acanthamoeba sp. saptanmıştır. Atimik farelerin ise, yedisinde Balamuthia mandrillaris, yedisinde Sappinia sp. ve sekizinde Acanthamoeba sp. pozitifliği tespit edilmiştir. Bu �alışma ile ilk kez, �lkemizin �eşitli b�lgelerindeki su �rneklerinden, potansiyel patojen amiplerden olan B.mandrillaris ve Sappinia sp. izolasyonu yapılmıştır. Sonu� olarak, i�me, kullanma ya da y�zme amacıyla faydalanılan ş�pheli su kaynaklarının risk oluşturabileceği konusunda farkındalığın oluşması ve daha dikkatli davranılması gerektiği d�ş�n�lmektedir.

Anahtar s�zc�kler: Su kaynakları; serbest yaşayan amipler; in vivo patojenite; T�rkiye.

ABSTRACT

Free-living amoebae (FLA) are found widely in soil and water in the nature. Among them in which potentially pathogenic for humans and animals are known as "potential pathogenic free-living amoebae (PPFLA)". PPFLA are characterized as the causes of clinical manifestations leading to death especially in immunosuppressed people. Four genus of PPFLA (Acanthamoeba, Naegleria, Balamuthia and Sappinia) are known to be pathogenic to humans. The aims of this study were to investigate the presence of PPFLA in the water supplies in Turkey and to determine their in vivo pathogenicity. A total of 664 water samples were collected from the ponds, rivers, streams and wells found in provinces located at different regions (central, western, eastern and southeastern regions) of Turkey. These samples were initially inoculated in the monoxenic culture media and evaluated by both microscopy and polymerase chain reaction (PCR) in terms of the presence of FLA. The samples identified as positive were then cultured in axenic media, the growth of amoebae that were confirmed microscopically, were than studied with PCR for molecular characterization. The isolates that were found positive by PCR from axenic cultures were inoculated intranasally to immunocompetent and immunodeficient (athymic) [BALB/c Rag2(-/-) gamma(c)(-/-)] BALB/c mice followed by the evaluation on the 21st day by histopathological and molecular methods to investigate their in vivo pathogenicity. In our study, 143 water samples were detected as positive in monoxenic cultures and 41 of them were detected as positive in axenic cultures. Twenty of 41 samples detected as positive in axenic culture could be continued in culture for three months. As a result of PCR using primers common to SYA, only nine have been identified from 20 samples as positive. According to the result of the PCR with specific primers, all (n= 9) were positive for Acanthamoeba sp., eight for Sappini sp. and five for Balamuthia mandrillaris, while none was observed Naegleria fowleri. Histopathologic examination revealed that both groups of mice that were infected with the nine isolates had normal brain tissue sections; but haemorrhages and mononuclear cell proliferation were determined in four immunocompetent and seven athymic animal lung sections. When the presence of parasites in tissue samples were evaluated by real-time PCR, Balamuthia was detected in at least one blood, lung, brain or nasal mucosa sample of the four immunocompetent mice, Sappinia sp. in four and Acanthamoeba sp. in seven immunocompetent mice infected with nine isolates. Additionally, seven Balamuthia sp., seven Sappinia sp. and eight Acanthamoeba sp. were detected in immunodeficient mice. In this study, B. mandrillaris and Sappinia sp. were the first isolated potentially pathogenic amoebae from water supplies located at different parts of Turkey. As a result awareness and precautions against suspicious water supplies used for drinking, daily use and swimming purposes should be treated more carefully.

Keywords: Water supplies; free-living amoebae; in vivo pathogenicity; Turkey.

Geliş Tarihi (Received): 17.03.2016 • Kabul Ediliş Tarihi (Accepted): 19.07.2016

GİRİŞ

Serbest yaşayan amipler (SYA), doğada toprakta ve sularda yaygın olarak bulunmaktadır. Bunlar i�erisinde, hayvanlar ve insanlar i�in patojenite potansiyeli olanlar "serbest yaşayan potansiyel patojen amipler (SYPPA)" olarak adlandırılır. SYPPA'nın, �zellikte imm�n sistemi baskılanmış kişilerde �l�me kadar varabilen klinik tablolara sebep olduğu bilinmektedir1,2. SYPPA arasında, insanlar i�in patojen olabilen d�rt cins (Acanthamoeba, Naegleria, Balamuthia ve Sappinia) tanımlanmış olup, bir�ok Acanthamoeba t�r�, Balamuthia mandrillaris ve Naegleria fowleri'nin ciddi enfeksiyonlardan sorumlu olduğu vurgulanmaktadır2. Acanthamoeba ve Balamuthia t�rleri, imm�n sistemi baskılanmış bireylerde kronik ve �oğunlukla gran�lomat�z amibik ensefalit gibi �l�mc�l parazitoza neden olduğu gibi, akciğer ve deri enfeksiyonlarına da yol a�maktadır. Yapılan �alışmalarda, N.fowleri'nin, �zellikle durgun ve tatlı sularda y�zme �yk�s� olan sağlıklı �ocuklar ve gen� erişkinlerde, akut, fulminant, nekrotik ve hemorajik meningoensefalit gibi �l�mc�l hastalıklara neden olduğu; Sappinia pedata (diploidea)'nın ise sığır, bizon ve geyik dışkıları ile kontamine olmuş topraktan alınmasıyla sağlıklı bir gen� erişkinde ensefalite yol a�tığı bildirilmiştir1,2,3,4. Sunulan bu �alışmada, T�rkiye'deki sularda SYPPA'nın tespiti, morfolojik ve filogenetik tanımlanmasına ilaveten, elde edilen izolatların patojenitelerinin in vivo olarak araştırılması ama�lanmıştır.

GERE� ve Y�NTEM

Su �rneklerinin Toplanması ve Trofozoitlerin İzolasyonu

�alışmamızda, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel M�d�rl�ğ�'nden alınan izin ile (16.01.2012 tarih ve B.23.0.DMP.0.15.1-510.02-2380 sayı), T�rkiye'nin farklı b�lgelerinden toplam 664 su �rneği toplandı. Tespit edilen her bir yerden, kaynağın b�y�kl�ğ�ne bağlı olarak 1-3 noktadan ikişer �rnek, daha �nceki �alışmamızda tarif edildiği şekilde alındı5.

�rneklerden monoksenik ve aksenik k�lt�rler daha �nce tarif edildiği şekilde yapıldı5. Ekim yapıldıktan 2 hafta sonra amip morfolojisi g�r�lmeyen k�lt�rler negatif kabul edilerek dışlandı. Pozitif olarak tespit edilen �rneklerdeki amiplerin �n tanımlanması; trofozoit yapılarına, kistlerin morfolojik kriterlerine ve hareket tiplerine g�re yapıldı.

Genomik DNA İzolasyonu ve Molek�ler Karakterizasyon

Agardaki amip trofozoitleri past�r pipetiyle alınarak fosfatlı tamponda (PBS) tekrar s�spanse edildi. S�spansiyon 6000xg'de 5 dakika santrif�j edildi ve peletten genomik DNA izolasyonu, QIAamp DNA Mini kit (Qiagen, Almanya) kullanılarak �retici firma �nerisine g�re yapıldı.

Molek�ler karakterizasyon i�in polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) uygulandı. PCR'da N.fowleri i�in 18S rDNA hedef b�lgesi i�in �zg�l Nae3-F, Nae3-R6; Acanthamoeba sp. i�in 18S rDNA hedef b�lgesi i�in �zg�l JDP1, JDP27; B.mandrillaris i�in 16S rDNA hedef b�lgesi i�in �zg�l Balspec, Balspec 16S8; Sappinia sp. i�in �zg�l SappF1576, SappR17369 primerleri kullanıldı. Ayrıca SYA ortak primer olarak 18S rDNA hedef b�lgesi i�in �zg�l P-FLA-F, P-FLA-R10 kullanıldı. PCR karışımı ve ısı d�ng� protokol� daha �nceden bildirildiği şekilde uygulandı5,6,7,8,9. PCR �r�nleri etidyum brom�r ile boyanarak %2'lik agaroz jelde g�r�nt�lendi. Agaroz jelde y�r�t�len ve g�r�nt�lenen PCR �rnekleri Wizard� PCR Preps DNA Purification System (A7170 Promega Co., ABD) kullanılarak �retici firma �nerisine g�re saflaştırıldı. Saflaştırılan DNA �rneklerinin dizi analizi, hizmet alımı ile yaptırıldı ve elde edilen diziler ile filogenetik analiz yapıldı.

İzolatların İn Vivo Patojenitesinin Araştırılması

Deney hayvanlarında in vivo patojenite �alışmaları, Erciyes �niversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul Başkanlığı'ndan alınan onay (10.08.2011 tarih ve 11/88 karar no) ile ger�ekleştirildi. İzole edilen amiplerin patojenitesi, istatistiksel değerlendirme amacıyla, imm�n sistemi sağlam 5 BALB/c ve imm�n sistemi bozuk 5 BALB/c Rag2(-/-) gamma(c)(-/-) (atimik) farede araştırıldı. Her fareye 1x104 amip intranazal olarak verildi. Farelerin klinik bulguları (zayıflama, kilo kaybı ve ataksi gibi santral sinir sistemi tutulum bulguları) g�nl�k olarak takip edildi ve klinik semptomlar başladığında hayvanlara �tenazi uygulandı. Hayvan deneyleri, amip inok�lasyonunu takiben 21. g�n bitirildi ve sağ kalan hayvanlar �tenazi yapılarak in vivo patojenite a�ısından değerlendirildi. Bu ama�la, doku �rnekleri aksenik k�lt�re ekildi; dokulardaki parazit varlığı ve y�k� sırasıyla histopatolojik ve molek�ler y�ntemlerle araştırıldı.

Histopatolojik inceleme

Deney sonunda ketamin+ksilazin anestezisi altında dekapite edilen farelerden akciğer, beyin ve olfaktor mukozada amip araştırılması i�in burun dokuları alındı. Dokular, 15 g�n %4'l�k formaldehit sol�syonu i�inde tutularak tespit edildi; daha sonra %10'luk formik asit sol�syonu i�inde 15 g�n boyunca dekalsifiye edildi. Dekalsifikasyon işleminden sonra rutin histolojik doku takip aşamalarından ge�irilen dokular parafine g�m�ld�. Akciğer ve beyin dokuları da formaldehit ile tespit edildikten donra parafin bloklara g�m�ld�. Parafin bloklardan alınan 5 �m'lik kesitlere histopatolojik inceleme i�in hematoksilen-eozin (HE) boyama yapıldı.

Dokularda parazit varlığı ve parazit y�k�n�n tespiti

Beyin, akciğer, kan ve nazal mukoza doku �rneklerinde parazit varlığı ve y�k�, ger�ek zamanlı PCR (rtPCR) ile araştırıldı. Bunun i�in �ncelikle RNA izolasyonu yapıldı, RNA'dan cDNA sentezi yapılarak cDNA'lar RtPCR işleminde kullanıldı. Rt-PCR işlemi; 2X SYBR-Green'den 10 l, 20 pmol primerlerden 2 l, cDNA'dan 5 l ve distile sudan 3 l olacak şekilde, Tablo I'de g�sterilen primerler kullanılarak Tablo II'deki protokole g�re ger�ekleştirildi.


Tablo I

Tablo II

BULGULAR

�alışmaya alınan 664 su �rneğinin 143'� monoksenik k�lt�rde, bu �rneklerin de 41'i aksenik k�lt�rde pozitif bulunmuştur (Resim 1A). Aksenik k�lt�rde pozitif tespit edilen 41 �rneğin 20'sinin k�lt�r� 3 ay devam ettirilebilmiştir (Resim 1B).


Resim 1

SYA i�in ortak primerler kullanılarak yapılan PCR sonucunda, 20 izolattan sadece 9'u pozitif olarak tespit edilmiştir (Resim 2). Kullanılan FLA primerleri, SYA t�r�ne bağlı olarak 500-1500 baz �ifti (b�) arasında PCR �r�n� elde edilmesine olanak sağladığından10, �alışmada elde edilen 500-1500 b� arasındaki PCR �r�nleri serbest yaşayan amip olarak değerlendirilmiş, diğer bantların �zg�l olmadığı kabul edilmiştir. PCR ile pozitif tespit edilen �rnekler ve �rneklerin alındığı b�lgeler Tablo III'de g�r�lmektedir. Elde edilen 9� izolat, t�re �zg�l primerler ile PCR analizine tabi tutulmuş ve tamamı Acanthamoeba sp., 8'i Sappinia sp. ve 5'i Balamuthia mandrillaris pozitif bulunurken, hi�birisinde N.fowleri'ye rastlanmamıştır.


Resim 2

Tablo III

Yapılan DNA dizi analizinde, Kayseri Erciyes G�leti ve Elazığ-Diyarbakır yolu k���k dereden alınan �rneklerin Acanthamoeba sp. 18S rRNA geninin kısmi par�asına ait 761 n�kleotidlik DNA dizisi, AB425948, AF260722 ve AF019060 referans izolatlarla karşılaştırıldığında 190, 203, 213 ve 214. n�kleotidlerde farklılıklar saptanmıştır. Bu DNA dizisinin; Acanthamoeba sp.'ye ait AB425948DNA dizisi ile %98, A.hatchetti'ye ait AF260722DNA dizisi ile %99, A.hatchetti'ye ait AF019060DNA dizisi ile %98 benzerlik g�sterdiği saptanmıştır. İki �rnek dışında diğer �rneklerden dizi analizi ise, yeterli kantitasyonda DNA sağlanamadığından yapılamamıştır.

Doku �rneklerinin k�lt�r sonu�larına bakıldığında; Balamuthia ile enfekte edilen atimik bir hayvanın nazal ve akciğer doku �rnekleri dışındakiler k�lt�rde �retilememiştir. �reyen fakat k�lt�r devamlılığı sağlanamayan izolatın Balamuthia olduğu Rt-PCR ile de doğrulanmıştır.

Histopatolojik incelemelerde; 9 izolatla enfekte edilen gerek imm�n sistemi sağlam gerekse atimik farelerin beyin dokusu kesitlerinde bulbus olfaktorius ve diğer beyin dokularının; nazal mukoza kesitlerinde ise olfaktor mukozanın normal histolojik yapı sergilediği saptanmıştır. Akciğer doku kesitleri incelendiğinde; 4, 5, 7 ve 8 nolu izolatlarla enfekte edilen sağlıklı farelerin akciğer dokusunda damarlarda konjesyon, hemoraji ve monon�kleer h�cre artışı saptanırken (Resim 3A); 3-9 nolu izolatlarla enfekte edilen atimik farelerin akciğer kesitlerinde hemoraji ve monon�kleer h�cre artışı saptanmıştır (Resim 3B) (Tablo IV).


Resim 3

Tablo IV

Dokularda Rt-PCR ile parazit varlığının araştırılması sonucunda, imm�n sistemi sağlıklı olan ve olmayan (atimik) farelerin �eşitli doku �rneklerinde Acanthamoeba sp., Balamuthia ve Sappinia pozitifliği saptanmış; ancak her iki gruptaki farelerin t�m �rnekleri Naegleria a�ısından negatif sonu� vermiştir (Tablo IV) (Şekil 1).


Şekil 1

TARTIŞMA

Toprak ve sularda yaygın olarak bulunan "serbest yaşayan amipler (SYA)", tesad�fi olarak insana bulaştıklarında, �zellikle imm�n sistem yetersizliği olan kişilerde �l�me kadar varabilen ciddi enfeksiyonlara yol a�abilmektedirler11. Bu nedenle, i�me, kullanma ya da y�zme amacıyla faydalanılan �eşitli su kaynakları potansiyel bir risk oluşturabilmektedir. Bununla birlikte, serbest yaşayan potansiyel patojen amipler (SYPPA) ile ilgili olarak yapılan �alışmalar sınırlıdır ve bunların in vitro sitotoksisitesi ve in vivo patojenitesi konusundaki veriler yeterince aydınlatıcı değildir. Gianinazzi ve arkadaşları12 2009 yılında, İsvi�re'deki y�zme havuzları, nehir, g�l ve g�letlerden alınan 24 farklı �rnekten elde edilen 17 izolatın beşini Naegleria sp., d�rd�n� Vannella sp., ���n� Echinamoeba cf. exundans, ���n� Ventamoeba (Hartmannella) sp., birini Protacanthamoebica cf. Bohemica ve birini Acanthamoeba cf. castellanii olarak tanımlamışlar ve bu izolatlardan hi�birinin in vitro sitotoksisitesinin olmadığını bildirmişlerdir. Aynı araştırıcılar bir başka �alışmalarında, 2010 yılında İsvi�re'de d�rt kaplıcadan elde ettikleri 31 �rnekte SYA'nın varlığını ve patojenitesini araştırmışlar ve �rneklerdeki amiplerin morfolojik ve filogenetik olarak Stenoamoeba sp., Vermamoeba vermiformis, Echinamoeba exundans ve Acanthamoeba healyi ile ilişkili olduğunu rapor etmişlerdir3. Bu �alışmada, L929 fibroblast k�lt�r�nde in vitro sitotoksik etki g�steren izolatın, morfolojik ve filogenetik �alışmalarla A.healyi olduğu g�sterilmiş; bu izolatın Rag2-imm�nos�presif farelerde ciddi beyin patolojisine sebep olduğu da in vivo deneylerde belirlenmiştir3.

�lkemizde, sularda SYA'nın araştırıldığı �ok az sayıda �alışma bulunmaktadır. Bunlardan ilki, 1979 yılında Erzurum'da kar altından alınan toprak �rneğinden bir Acanthamoeba t�r�n�n izole edildiği �alışma olup, �retilen bu t�r�n, fareler i�in patojen olmadığı bildirilmiştir13. �lkemizdeki ilk Acanthamoeba keratiti olgusu ise, 1996'da Elazığ'dan rapor edilmiş, bunu diğer bir�ok olgu raporu izlemiştir14,15,16,17,18. Sivas'ta yapılan bazı �alışmalarda; toprak, tatlı su, kaplıca suyu, �amur ve saksı toprağı �rneklerinden Acanthamoeba, Naegleria ve Leptomyxid cinsi amiplerin izole edildiği bildirilmiştir19,20,21. Ankara'da yapılan bir �alışmada, 28 toprak ve iki su �rneği Acanthamoeba varlığı a�ısından incelenmiş; sıcak su kaynağından alınan iki �rnekte T2 genotipi Acanthamoeba tespit edilmiştir22. Bu iki izolatın sitotoksisite potansiyeli, insan kornea epitel h�crelerinde LDH salınım testi ile araştırılmış ve birinin zayıf sitotoksik, diğerinin ise sitotoksik olduğu kanısına varılmıştır22.

Sunulan bu �alışma, �lkemizde sularda SYPPA'nın araştırılması �zerine yapılan en geniş tabanlı �alışma olma �zelliği taşımaktadır. Diğer taraftan, tespit edilen izolatların patojenite �zelliklerinin in vivo olarak değerlendirildiği ilk kapsamlı �alışmadır. �alışmamızda, �rneklerin hi�birisinde Naegleria sp. bulunamamasına rağmen, toplanan su �rneklerinin k�lt�r�nde Acanthamoeba, Balamuthia ve Sappinia �retilmiştir. T�rkiye'de su �rneklerinde ilk kez bu �alışmada; potansiyel patojen SYA olan B.mandrillaris ve Sappinia izole edilmiştir. Bu izolatların hayvanlara nazal yolla inok�le edilmesi ile ger�ekleştirilen in vivo deneyler sonucunda ise, kan, akciğer, beyin ve nazal mukoza �rneklerinin en az birinde Rt-PCR ile SYPPA tespit edilmiştir. Bu potansiyel patojenlerin, s�z konusu kaynaklardan insan ve hayvanlara bulaşabileceği g�z �n�nde bulundurularak; su kaynaklarının gerek hayvanlar gerekse insanlar tarafından kullanımında dikkatli olunması, �zellikle de kırsal kesimde yaşayanların konu hakkında bilin�lendirilmesi uygun olacaktır. Ayrıca, SYPPA'nın neden olabileceği klinik semptomların akılda tutularak, hekimler ve ilgili laboratuvar branşı �alışanlarının dikkatlerinin konuya �ekilmesinin, insan sağlığına katkı sağlayacağı d�ş�n�lmektedir.

KAYNAKLAR

  1. Muchesa P, Mwamba O, Barnard TG, Bartie C. Detection of free-living amoebae using amoebal enrichment in a wastewater treatment plant of Gauteng Province, South Africa. Biomed Res Int 2014; 2014: 575297.
  2. Visvesvara GS, Moura H, Schuster FL. Pathogenic and opportunistic free-living amoebae: Acanthamoeba spp., Balamuthia mandrillaris, Naegleria fowleri, and Sappinia diploidea. FEMS Immunol Med Microbiol 2007; 50(1): 1-26.
  3. Gianinazzi C, Schild M, Zumkehr B, et al. Screening of Swiss hot spring resorts for potentially pathogenic free-living amoebae. Exp Parasitol 2010; 126(1): 45-53.
  4. Adamska M, Leonska-Duniec A, Lanocha N, Skotarczak B. Thermophilic potentially pathogenic amoebae isolated from natural water bodies in Poland and their molecular characterization. Acta Parasitol 2014; 59(3): 433-41.
  5. Kuk S, Yazar S, Doğan S, �etinkaya �, Şakalar �. Molecular characterization of Acanthamoeba isolated from Kayseri well water. Turk J Med Sci 2013; 43(1): 12-7.
  6. Schild M, Gianinazzi C, Gottstein B, M�ller N. PCR-based diagnosis of Naegleria sp. infection in formalin-fixed and paraffin-embedded brain sections. J Clin Microbiol 2007; 45(2): 564-7.
  7. Schroeder JM, Booton GC, Hay J, et al. Use of subgenic 18S ribosomal DNA PCR and sequencing for genus and genotype identification of acanthamoebae from humans with keratitis and from sewage sludge. J Clin Microbiol 2001; 39(5): 1903-11.
  8. Booton GC, Carmichael JR, Visvesvara GS, Byers TJ, Fuerst PA. Identification of Balamuthia mandrillaris by PCR assay using the mitochondrial 16S rRNA gene as a target. J Clin Microbiol 2003; 41(1): 453-5.
  9. Qvarnstrom Y, da Silva AJ, Schuster FL, Gelman BB, Visvesvara GS. Molecular confirmation of Sappinia pedata as a causative agent of amoebic encephalitis. J Infect Dis 2009; 199(8): 1139-42.
  10. Tsvetkova N, Schild M, Panaiotov S, et al. The identification of free-living environmental isolates of amoebae from Bulgaria. Parasitol Res 2004; 92(5): 405-13.
  11. Saygı G, Polat Z. �zg�r yaşayan amipler ve neden oldukları parazitozlar. C. �. Tıp Fak�ltesi Derg 2003; 25(3): 140-9.
  12. Gianinazzi C, Schild M, Wuthrich F, et al. Screening Swiss water bodies for potentially pathogenic free-living amoebae. Res Microbiol 2009; 160(6): 367-74.
  13. Saygı G. Erzurum'da topraktan Acanthamoeba t�r�n�n soyutlanması. T�rkiye Parazitol Derg 1979; 2:109-14.
  14. Akyol N, Aş�ı Z, K�kner S. Acanthamoeba keratitis: the first reported case from Turkey. Ophthalmic Practice: Asia Ed 1996; 2:46-8.
  15. Demirci G, Ay GM, Karabas LV, et al. Acanthamoeba keratitis in a 5-year-old boy without a history of contact lens usage. Cornea 2006; 25(3): 356-8.
  16. Ertabaklar H, Dayanir V, Apaydin P, Ertuğ S, Walochnik J. Case report: Acanthamoeba keratitis. Turkiye Parazitol Derg 2009; 33(4): 283-5.
  17. Koltas IS, Eroglu F, Erdem E, Yagmur M, Tanır F. The role of domestic tap water on Acanthamoeba keratitis in non-contact lens wearers and validation of laboratory methods. Parasitol Res 2015; 114(9): 3283-9.
  18. Erdem E, Evcil Y, Yagmur M, Eroglu F, Koltas S, Ersoz R. Non-contact lens use-related Acanthamoeba keratitis in southern Turkey: evaluation of risk factors and clinical features. Eur J Ophthalmol 2014; 24(2): 164-72.
  19. Akın, Z. Toprak ve su �rneklerinden �zg�r yaşayan amiplerin soyutulması, tanımlanması, �zelliklerinin belirlenmesi ve patojenitelerinin araştırılması. Y�ksek Lisans Tezi, 2000. Cumhuriyet �niversitesi Sağlık Bilimleri Enstit�s�, Sivas.
  20. Akın Z, Saygı G. �evreden izole ettiğimiz Acanthamoeba ve Neagleria t�rleri �zerinde �alışmalar. T�rkiye Parazitol Derg 2003; 27(2): 116-21.
  21. Akın Z, Saygı G. Toprak ve �amur �rneklerinden Acanthamoeba t�r� ile izole edilen �Leptomyxid' amip. T�rkiye Parazitol Derg 2003; 27(3): 191-4.
  22. Kılı� A, Tanyuksel M, Sissons J, Jayasekera S, Khan NA. Isolation of Acanthamoeba isolates belonging to T2, T3, T4 and T7 genotypes from environmental samples in Ankara, Turkey. Acta Parasitologica 2004; 49 (3): 246-52.

İletişim (Correspondence):

Prof. Dr. S�leyman Yazar,

Erciyes �niversitesi Tıp Fak�ltesi,

Tıbbi Parazitoloji Anabilim Dalı,

38039 Kayseri, T�rkiye.

Tel (Phone): +90 352 207 6666/2340,

E-posta (E-mail): syazar@erciyes.edu.tr

Yazdır